Tại Sao Học Tiếng Anh Qua Vận Động Lại Hiệu Quả Đến Bất Ngờ?

1. TPR là gì? Cơ sở khoa học của phương pháp TPR (Total Physical Response)

• Bố mẹ đưa ra những mệnh lệnh đơn giản (“Vẫy tay đi con”, “Đưa cho mẹ quả bóng”, “Lại đây nào”).
• Đứa trẻ lắng nghe, hiểu và đáp lại bằng hành động trước khi chúng có thể tự mình nói ra những câu đó.

• Kết nối hai bán cầu não: Bán cầu não trái thường chịu trách nhiệm xử lý ngôn ngữ, logic và các chi tiết, trong khi bán cầu não phải lại mạnh về xử lý hình ảnh, không gian và các hoạt động thể chất. Phương pháp học truyền thống chủ yếu kích thích não trái. TPR tạo ra một cây cầu nối vững chắc giữa hai bán cầu: khi bạn nghe một mệnh lệnh bằng lời (não trái) và thực hiện một hành động thể chất (não phải), một liên kết thần kinh mạnh mẽ được hình thành, giúp việc mã hóa và truy xuất thông tin trở nên hiệu quả gấp nhiều lần.
• Học tập đa giác quan: Học qua vận động không chỉ là nghe mà gồm: thính giác (nghe mệnh lệnh), thị giác (nhìn người khác làm mẫu) và xúc giác/vận động (tự mình thực hiện). Càng nhiều giác quan được kích hoạt, thông tin càng được ghi nhớ một cách sâu sắc và toàn diện hơn trong não bộ.
• Hạ thấp bộ lọc cảm xúc: Khi người học cảm thấy lo lắng, căng thẳng, hoặc sợ mắc lỗi, bộ lọc này sẽ được dựng lên và ngăn cản việc tiếp thu ngôn ngữ. TPR về cơ bản là một trò chơi, nó loại bỏ hoàn toàn áp lực phải “nói đúng”. Người học chỉ cần lắng nghe và đáp lại bằng hành động. Môi trường vui vẻ, không phán xét này giúp hạ thấp bộ lọc, làm cho người học cởi mở và tiếp thu tốt hơn.

2. Kho tàng trò chơi và hoạt động TPR kinh điển

2.1. Simon Says (Simon nói)

• Mục tiêu: Học từ vựng về bộ phận cơ thể, các động từ hành động.
• Cách chơi: Một người đóng vai “Simon” và đưa ra các mệnh lệnh. Nếu mệnh lệnh bắt đầu bằng “Simon says…”, những người khác phải làm theo. Nếu không, họ phải đứng yên. Ví dụ: “Simon says touch your nose” (làm theo), “Clap your hands” (không làm theo).
• Mở rộng: Tăng độ khó bằng các mệnh lệnh phức tạp hơn: “Simon says pat your head and rub your tummy at the same time.” (vỗ đầu và xoa bụng cùng lúc).

2.2. Charades (Trò chơi diễn kịch câm)

• Mục tiêu: Ôn tập danh từ (động vật, nghề nghiệp, đồ vật) và động từ.
• Cách chơi: Viết các từ vựng vào các mẩu giấy. Chia thành hai đội. Một người của đội A bốc một mẩu giấy và phải diễn tả từ đó bằng hành động, không được nói. Đội A phải đoán đúng từ đó bằng tiếng Anh trong thời gian quy định để ghi điểm.
• Ví dụ: Diễn tả từ “astronaut” bằng cách đi chậm như trên mặt trăng. Diễn tả “playing the guitar” bằng cách làm động tác gảy đàn.

2.3. Action Songs (Các bài hát hành động)

• Bài hát gợi ý: “Head, Shoulders, Knees and Toes” (cho bộ phận cơ thể), “The Wheels on the Bus” (cho các hành động lặp lại), “Walking, Walking” (cho các động từ di chuyển), “If You’re Happy and You Know It” (cho cảm xúc và hành động).
• Cách chơi: Mở nhạc và cùng nhau hát, làm theo các động tác trong video. Sự kết hợp của giai điệu, sự lặp lại và vận động giúp từ vựng và cấu trúc câu đi sâu vào tiềm thức.

2.4. Story Reenactment (Dựng lại câu chuyện)

• Mục tiêu: Hiểu sâu hơn về cốt truyện, học các động từ và giới từ trong ngữ cảnh.
• Cách chơi: Chọn một câu chuyện có nhiều hành động, ví dụ như “We’re Going on a Bear Hunt” của Michael Rosen. Bạn đọc hoặc kể chuyện, và cả nhóm sẽ cùng nhau diễn lại các hành động: “We can’t go over it. We can’t go under it. Oh no! We’ve got to go through it!” (và cả nhóm làm động tác lội qua sông, đi qua bãi cỏ…).

2.5. Áp dụng TPR trong đời sống hàng ngày

• Trong lớp học: Sử dụng các mệnh lệnh như “Open your book to page 10.”, “Take out your pencil.”, “Work in pairs.”, “Listen carefully.”
• Ở nhà: “Please set the table.” (Dọn bàn ăn ra nhé), “Can you pass me the salt?” (Đưa cho mẹ lọ muối được không?), “Let’s clean up the toys.” (Hãy dọn đồ chơi nào).

3. Kết luận